แฟชั่นการดื่มชาที่ผลิตออกมาขายใน ท้องตลาดที่มีมากมายหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น ชาเขียว ชาอู่หลง ชาดอกไม้ หรือชาผสมน้ำผึ้ง ที่ออกมาแข่งขันในเรื่องของสรรพคุณที่แตกต่างกันออกไป เพื่อตอบสนองความต้องการด้านสุขภาพของผู้บริโภค เรามาดูกันว่าชาอู่หลงลดความอ้วน ได้อย่างไร?
ชาอู่หลง เป็นเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางมาเป็นระยะเวลานาน มีจุดเด่นตรงมีกลิ่นหอมละมุน ชุ่มคอ รสชาติเข้มกว่าชาเขียวแต่ฝาดน้อยกว่าชาดดำ ชาอู่หลงในประเทศไทยนั้นนิยมผลิตจากกลุ่มพันธุ์ชาจีน นำมาผ่านกระบวนการกึ่งหมัก (Semi – fermentation) ทำให้มีรสชาติ สี กลิ่น แตกต่างจากชาชนิดอื่นๆ และยังสามารถรักษาองค์ประกอบทางเคมีได้ใกล้เคียงกับชาเขียว จัดเป็นเครื่องดื่มที่มีรายงานการศึกษาถึงผลดีต่อร่างกายหลายด้าน เช่น พบว่ามีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระที่เป็นสาเหตุของหลายโรค ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดการสะสมและควบคุมปริมาณไขมันในเลือด ต้านอาการอักเสบและบวม เป็นต้น และจากการที่กรรมวิธีการผลิตชาอู่หลงที่ผ่านกระบวนการกึ่งหมัก ทำให้เกิดสารสำคัญที่เรียกว่า Oolong Tea polymerized-polyphenols หรือ OTPP ซึ่งพบได้มากในชาอู่หลง นอกเหนือจากคาเฟอีน และสารกลุ่มคาเทชินที่พบเช่นเดียวกับในชาเขียว และชาดำ สำหรับ OTPP เป็นกลุ่มสารโพลิฟีนอลที่เกิดการเปลี่ยนแปลงจากสารกลุ่มคาทิชิน อันเนื่องมาจากกระบวนการกึ่งหมักของใบชา โดยมีเอนไซม์โพลิฟีนอลออกซิเดสและความร้อนจากกระบวนการผลิตชาเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา สารกลุ่มนี้มีความสำคัญต่อการลดและควบคุมปริมาณไขมันในร่างกาย รวมทั้งส่งผลต่อ สี กลิ่นและรสชาติเฉพาะตัวของชาอู่หลง โดยปริมาณสารจะแตกต่างกัน ตามระดับของกระบวนการหมัก และมักพบอยู่ในช่วง 8 – 85% ตัวอย่างสารในกลุ่มนี้ได้แก่ สารกลุ่มไดเมอร์ริกคาเทชิน (Dimeric catechins) เช่น Oolonghomobisflavan A และ B สารกลุ่มทีเอฟลาวิน (Theaflavins) และ ทีเอรูบิจิน (Thearubigins) ดังแสดงตามรูป
Oolong Tea polymerized-polyphenols,OTPP
รูปแสดง โครงสร้างของสารโพลิฟีนอลที่เกิดการพอลิเมอร์ไรเซชั่น (Oolong Tea polymerized-polyphenols,OTPP) ที่พบมากในชาอู่หลง
ในปัจจุบัน มีงานวิจัยจำนวนมากชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของ OTPP ในด้านการควบคุมระดับไขมันในร่างกาย พบว่า OTPP สามารถยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไลเปส ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวกับการดูดซึมไขมันที่ลำไส้เล็ก นอกจากนี้มีรายงานว่าเมื่อดื่มชาอู่หลงที่อุดมด้วยสาร OTPP หลังรับประทานอาหารช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์ได้อย่างมีนัยสำคัญ เพิ่มการขับไขมันออกทางอุจจาระ และยังมีคุณสมบัติช่วยกระตุ้นการเผาผลาญพลังงาน โดยมีรายงานพบว่า สามารถเพิ่มอัตราการเผาผลาญพลังงานได้ดีกว่าชาเขียวถึง 2 เท่า
การศึกษาวิจัยทางคลินิก แสดงให้เห็นผลของการดื่มชาอู่หลงลดความอ้วน ในผู้ที่มีภาวน้ำหนักเกินและโรคอ้วน การศึกษาของ Rong-rong H และคณะ พบว่าการบริโภคชาอู่หลงวันละ 8 กรัม เป็นระยะเวลา 6 สัปดาห์ ทำให้น้ำหนักตัวลดลงมากกว่า 1 กิโลกรัม ไขมันสะสมในร่างกายลดลง 12% และมีความสัมพันธ์กับเส้นรอบวงเอวที่ลดลง ส่วนการศึกษาของ Junichi N และคณะ พบว่าการดื่มชาอู่หลงที่มี OTPP ปริมาณสูงเป็นระยะเวลา 12 สัปดาห์ ช่วยให้ไขมันในช่องท้อง (Visceral fat) ลดลง โดยไม่มีผลข้างเคียงใดๆ เช่นเดียวกันกับการศึกษาของ Maekawa T และคณะ พบว่าการดื่มชาอู่หลงทำให้น้ำหนักตัว ดัชนีมวลกาย มวลไขมันรวมในร่างกาย ไขมันในช่องท้อง เส้นรอบวงเอว เส้นรอบวงสะโพกและความหนาของชั้นไขมันใต้ผิวหนังลดลง และมีความปลอดภัยในการบริโภคสอดคล้องกับการศึกษาของ Nakamura J และคณะ พบว่าการดื่มชาอู่หลงสามารถลดไขมันสะสมในช่องท้อง และขนาดรอบวงเอว ดังนั้นการดื่มชาอู่หลง จึงน่าจะมีประสิทธิภาพในการป้องกันและบำบัดภาวะอ้วนลงพุง
ชาอู่หลงมีประโยชน์มากมายต่อร่างกายในหลายด้านนอกเหนือจากชาอู่หลงลดความอ้วน เช่น แก้กระหาย เพิ่มความสดชื่น ต่อต้านแบคทีเรียในช่องปาก ป้องกันฟันผุ ป้องกันโรคหัวใจ ลดอาการหอบหืด ขับสารพิษในร่างกาย และอีกมากมายนานัปการ แต่ประโยชน์ที่เรียกว่าเด่นชัดที่สุดน่าจะเป็นการที่ชาอู่หลงมีส่วนประกอบสำคัญที่ช่วยในการควบคุมความอ้วน ลดปริมาณไขมันในเส้นเลือด และลดระดับคลอเรสเตอรอลได้เป็นอย่างดี เพราะว่า “ชาอู่หลง” ที่ได้ยินชื่อจนคุ้นหูนี้ มีสารประกอบหลักอยู่กลุ่มหนึ่ง ที่เรียกว่า OTPP นั่นเอง
สารประกอบหลัก OTPP ในชาอู่หลง มีคุณสมบัติทำให้ชาอู่หลงลดความ
อ้วน ได้อย่างไร?
ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไลเปส สารกลุ่ม OTPP ซึ่งเป็นสารประกอบ
หลักในชาอู่หลงนั้น มีรายงานวิจัยฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาในการยับยั้งการ
ทำำงานของเอนไซม์ไลเปสจากตับอ่อน ซึ่งเป็นเอนไซม์สำคัญที่ช่วย
ทำให้เกิดการดูดซึมไขมันที่ลำไส้เล็ก โดย OTPP สามารถยับยั้งการ
ทำงานของเอนไซม์ชนิดนี้ได้มากกว่าEGCG ที่เป็นสารออกฤทธิ์หลักในชา
เขียว
ลดระดับไตรกลีเซอร์ไรด์ (อนุภาคไขมันชนิดหนึ่ง) จากการศึกษาพบว่า
OTPP สามารถยับยั้งการดูดซึมไตรกลีเซอร์ไรด์ในระบบลดการดูดซึมไข
มันการตรวจวัดระดับไขมันทางอุจจาระเป็นหนึ่งในวิธีการสำำคัญที่ใช้ตรวจ
สอบการดูดซึมไขมันจากอาหารได้ โดยจากการศึกษาวิจัยของ Hsu และ
คณะ (2006) พบว่าชาอู่หลงที่อุดมด้วยสารโพลิฟีนอลสามารถเพิ่มการขับ
ไขมันทางอุจจาระ เมื่อให้กลุ่มอาสาสมัครที่มีสุขภาพดี รับประทานอาหาร
ทีมีไขมันสูงแล้วดื่ม ชาอู่หลง พบว่าอาสาสมัครกล่มดังกล่าวมีอัตราการขับไขมันทางอุจจาระเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
เพิ่มการเผาผลาญพลังงานในร่างกายมากขึ้น จากรายงานการวิจัยการ
ทดสอบ “ชาอู่หลง”กับ“ชาเขียว”ต่ออัตราการเผาผลาญพลังงานในอาสา
สมัครชาวญี่ปุ่น พบว่าชาอู่หลงที่มีปริมาณ OTPP มากกว่า สามารถเผา
ผลาญพลังงานได้ดีกว่าชาเขียวถึง 2 เท่าทั้งที่ชาอู่หลงมีปริมาณคาเฟอีน
เพียงครึ่งหนึ่งของชาเขียวเท่านั้น และยังไม่พบรายงานผลข้างเคียงที่มี
อันตรายต่อผู้บริโภคเนื่องจากการดื่มชาอู่หลงในระยะยาว
สรุปได้ว่า การดื่มชาอู่หลงนั้นมีคุณประโยชน์หลายต่อ ทั้งยับยั้งการ
ทำงานของเอนไซม์ไลเปส ลดระดับไตรกรีเซอร์ไรด์ ลดการดูดซึมไขมัน
และช่วยเพิ่มการขับไขมันทางอุจจาระทำให้ร่างกายมีการเผาผลาญ
พลังงานมากขึ้น ส่งผลให้ช่วยลดความอ้วนอันเป็นสาเหตุของโรคร้าย
ต่างๆมากมาย ปัจจุบันการดื่มชาอู่หลง จึงเป็นอีกทางเลือกของผู้รัก
สุขภาพและหนุ่มสาวยุคใหม่ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องการลดการดูดซึมไขมัน
และควบคุมน้ำหนัก ซึ่งพบว่าปัจจุบันคนไทยมีปัญหาภาวะอ้วนและโรค
อ้วนลงพุงเพิ่มขึ้นทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ ข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุข
จากการสำำรวจสภาวะสุขภาพคนไทย พบว่า ปัจจุบันคนไทยมีภาวะน้ำ
หนักเกินจนถึงระดับอ้วนมากกว่า 17 ล้านคน และในแต่ละปีคนไทยจะเป็น
โรคอ้วนเพิ่มขึ้น 25%จากประชากรทั้งหมด สาเหตุหลักมาจากวิถีการ
ดำเนินชีวิตที่ไม่สมดุล มีการบริโภคมากเกินความต้องการของร่างกาย
การออกกำำลังกายน้อย กรรมพันธุ์ ช่วงอายุ และผลจากยารักษาโรคบาง
ชนิด เป็นต้น
วิธีการป้องกันและรักษาโรคอ้วนในปัจจุบันสามารถทำได้หลายวิธี แต่วิธีที่
ได้ผลดีอย่างยั่งยืนควรดูแลที่ต้นเหตุด้วยการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต
ประจำวัน เช่น การควบคุมการรับประทานอาหาร โดยเฉพาะอาหารที่มี
แป้ง ไขมัน และน้ำตาลสูง ควรดื่มชาอู่หลงเป็นประจำำ และออกกำลังกาย
สม่ำเสมอนอนหลับให้เพียงพอ ดังนั้นถ้าใครอยากสวยปิ๊ง หุ่นเป๊ะ ดู
สุขภาพดี และฟิตแอนด์เฟิร์มสไตล์หนุ่มสาวยุคใหม่อย่างยั่งยืนต้องไม่ลืม
ออกกำำลังกาย และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ในปริมาณที่พอเหมาะ
ควบคู่กันไปด้วย
เอกสารอ้างอิง
ผศ.ดร.วีณา นุกูลการ* ธันย์ชนก ปักษาสุข* เพ็ญนภา เจริญกิจวิวัฒน์. ฤทธิ์ลดระดับไขมันในเลือดและต้านภาวะอ้วนของชาอู่หลง ภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลปีที่ 4 ฉบับที่ 3 กรกฏาคม – กันยายน 2556